Ljudska prava i kulturna prava – antropološka kritika

Abstract

The paper starts by examining some of the key conceptual problems related to the idea of human rights, as well as some key arguments raised in defence of human rights as universal and emacipatory modern project. This is followed by a discussion on cultural rights, sometimes understood as a correction of human rights’ universalism, at other times taken as their „logical extension“; it will be shown how human rights have gradually begun to be amalgamated with cultural and collective rights. The third section of the paper continues with an overview of anthropological critique of cultural (and collective) rights, with an emphasis on ethnographies critically examining the domination of the „rights talk“ in perceptions and self-perceptions of various local „cultural“ struggles. Finally, the issue of the universality of human rights is reexamined from the perspective of the particularity of citizens’ rights with the aim of questioning the validity of their conceptual demarcation. [Projekat Ministarstva nauke Republike Srbije, br. 43007 i br. 41004]

U pr vom de lu ra da iz lo ži ću ne ke od ključ nih kon cep tu al nih proble ma ko ji se po sta vlja ju pred ide ju ljud skih pra va, kao i naj če šće iz la ga ne ar gu men te ko ji ma se ljud ska pra va bra ne kao uni ver zal ni i eman ci pa tor ni moderni proje kat. Na ovo će se nado ve za ti razmatranja o kulturnim pravima, ko ja se po ne kad raz u me ju kao ko rek ci ja uni ver za li zma ljud skih pra va, a pone kad kao nji ho va lo gič na eks ten zi ja; u tom smi slu, po ka zać u ka ko su ljud ska pra va sve vi še po če la da se shva ta ju kao kul tur na i ko lek tiv na pra va. U tre ćem delu ra da predstavi ću pregled antropološke kritike pre svega kulturnih prava, a za tim i sta vo ve pro i za šle iz em pi rij skih is tra ži va nja ko ja kri tič ki pro pi tu ju do mi na ci ju pa ra dig me pra va u raz u me va nju i sa mo ra zu me va nju raz li či tih lokalnih „kulturnih“ bor bi. U za ključ ku ću se vratiti na pita nje univer zalnosti ljud skih pra va (pa i kul tur nih pra va shva ćenih kao produže tak ljudskih prava) iz per spek ti ve par ti ku lar no sti gra đan skih pra va, te pro pi ta ti svr sis hod nost njiho vog konceptualnog raz dvajanja.