Prekidi aktivnosti – pojam, istorija i njihovi efekti na učinak

Abstract

U ovom radu predstavljen je pojam (nevoljnih) prekida i njihovo mesto i značaj u savremenom društvu. Prekidi su situacije u kojima smo prinuđeni da obustavimo obavljanje trenutnog zadatka usled drugog, prekidajućeg, koji se nametnuo najčešće iz spoljnje sredine (npr. zvono na vratima dok pišemo tekst). Fenomen prekida se ispituje danas iz perspektive kognitivne psihologije, i može se posmatrati kao posebna forma multitaskinga. Teorije koje nude objašnjenje efekata prekida na učinak u zadacima pre svega su teorije koje se bave pamćenjem i zaboravljanjem namera i ciljeva. U tekstu je dat istorijski osvrt na istraživanja ciljeva i najznačajnijih modela, koji su uticali na formulisanje savremenih teorija pamćenja ciljeva. Prikazane su dve dominantne savremene teorije pamćenja ciljeva, model pamćenja ciljeva i teorija prospektivnog pamćenja. Takođe, prikazani su najznačajniji empirijski nalazi u vezi sa uticajem prekidajućih zadataka na učinak u glavnom prekinutom zadatku, kao što su efekat pauze pre početka prekidajućeg zadatka, efekti znakova za prisećanje, efekat dužine prekida, kompleksnosti prekidajućih zadataka, efekti sličnosti između glavnog i prekidajućeg zadatka, efekti pozicije prekida i učestalosti prekida. Prikazani emprijski rezultati su interpretirani u kontekstu savremenih teorija prekida.

In this paper the phenomenon of task interruptions is described and their position in contemporary society is discussed. Interruptions are present when the execution of a primary (main) task is suspended due to another (interruption) task that takes place abruptly and unexpectedly usually in external environment (ringing doorbell while writing a text). This phenomen is typically examined from the perspective of cognitive psychology and can be regarded as a special form of multitasking. Theories aiming to explain the effects of interruptions on the performance in the primary task upon resumption are ones dealing with memory and forgetting of goals and intentions. In the text a historical overview is proposed and historically most relevant ideas and models that influenced contemporary theories on this topic. Two dominant contemporary theories are also described: the memory for goals model and the prospective memory theory. Also, an overview of the most relevant empirical findings regarding the effects of interruptions on the resumption of the primary task is provided, such as the effects of interruption lag, memory cues, interruption length, complexity, similarity between the tasks, interruption position and interruption frequency. These effects are interpreted within the two contemporary theories.