Da li je Faust bio „otporaš“? O subjektivističkom objektivizmu i objektivističkom subjektivizmu u interpretaciji (post)modernih društvenih i političkih pokreta

Abstract

Rad predstavlja pokušaj da se jedna konkretna naučna polemika o temi koja je opterećena znatnim ideološkim nabojem „žanrovski“ preusmeri ka formi načnog dijaloga, i time učini plodnijom u naučnom smislu. Glavna pitanja koja se razmatraju tiču se pokušaja teorijskog određenja petooktobarske revolucije i uloge koju je pokret „Otpor“ imao u njoj. U radu se brani teza da teorijski modeli „talasa demokratizacije“ i „izborne revolucije“ nude najutemeljenije okvire za razmatranje pitanja koja se u tekstu otvaraju. Ključni problemi o kojima se u radu raspravlja su sledeći: u kojoj meri oslanjanje na strane izvore i teorijske okvire zakrivljuje uvide u lokalne političke procese; kakva je razlika između „uvezenih“ i „izbornih revolucija“; koje su posebnosti izborne revolucije u Srbiji i koje je njeno mesto u „drugom talasu“ postkomunističke demokratizacije; koliki je relativni značaj stranih i lokalnih inicijativa prilikom organizovanja izbornih revolucija; u čemu je razlika izmeðu klasičnih odnosa između davalaca i primalaca političke pomoći i novih odnosa, koji se zasnivaju na načelu sinergije; koja su ograničenja ili-ili logike objašnjenja u razmatranju političke saradnje stranih i domaćih aktera; šta povezuje strategiju nenasilnog otpora, proaktivnu logiku političkog delovanja i Otporov „Plan B“; najzad, postoji li mehanička veza između prisustva strane pomoći i gubljenja kontrole nad rezultatima izborne revolucije. U završnom odeljku, otvara se pitanje negativnih i pozitivnih aspekata nasleđa Otpora kao političkog projekta i nudi pokušaj da se razmatranje o dometima pokreta poveže sa razumevanjem „dinamike nade“ kao političkog projekta na kojem je Otpor sistematski radio.