Hajdegerov pojam 'tubitak' i temeljni pojmovi tradicionalne ontologije

Abstract

Iako pitanje odnosa između temeljnih pojmova tradicionalne ontologije i centralnih pojmova fundamentalne ontologije nije tema koja je sistematično obrađena u Bitku i vremenu, evidentno je da se neke od teza koje su ključne ne samo za Hajdegerov odnos prema filozofskoj tradiciji, već i za celokupan projekat fundamentalne ontologije, tiču sučeljavanja pomenutih „pojmovnih aparatura“. Naime, okosnicu u Hajdegerovom distanciranju od nasleđenih filozofskih koncepcija čini upravo propitivanje odnosa između pojma „supstancija“ i pojma „bitak“, odnosno, osporavanje filozofskih učenja u kojima se pojam „bitak“ svodi na pojam „supstancija“. „Destrukcija“ tradicionalne ontologije, kao interpretativni model kojim Hajdeger pristupa filozofskoj povesnoj predaji, postavljena je kao problematizovanje nasleđenog poimanja bitka kao „supstancije“, nasuprot kojem se razvija fundamentalnoontološko razmatranje „problema bitka“. Pored naznačenog konteksta, u kome je reč o ontološkoj problematici u užem smislu, moguće je pokazati da je osporavanje temeljnih kategorija tradicionalne ontologije tema koja ima odlučujuću ulogu i u konkretnijim etapama realizacije projekta fundamentalne ontologije. Prethodno se posebno potvrđuje u Hajdegerovoj tematizaciji pojma „tubitak“. Sagledavanjem Hajdegerovih izvođenja u kojima se razmatra veza između pojmova „tubitak“, „egzistencija“ i „egzistencijalije“, sa jedne strane, i pojmova „supstancija“, „suština“ i „kategorije“, sa druge, i procenjuje merodavnost navedenih pojmova tradicionalne ontologije u izlaganju ljudskog bitka, dolazi se do uvida da Hajdeger polazi od teze prema kojoj je u svrhu dosezanja izvornog razumevanja čoveka nužno izvršiti prevrat u pojmovnosti tradicionalne ontologije.