Adil Zulfikarpašić i Bosanski pogledi prema „totalitarnim pokretima“ u Jugoslaviji

Abstract

Rad polazi od teorija o totalitarizmu i njihovih (post)hladnoratovskih funkcionalizacija. Izjednačavanje fašizma i socijalizma imalo je političku funkciju legitimizacije antikomunizma. Problem sa naknadnom totalitarizacijom jugoslovenskog poretka je u tome što nikada nije postignut konsenzus u nauci i teoriji. U radu se akcenat stavlja na temeljne ideološke odrednice Adila Zulfikarpašića i liberalnog kruga, pretežno, muslimanske emigracije, okupljene oko časopisa Bosanski pogledi. Njihova politička pozicija liberalno-demokratskog centra odbacivala je saradnju i sa jugoslovenskim vlastima u zemlji, ali i sa nacionalističkim krugovima u emigraciji, jednako ih ocenjujući kao totalitarne, antiliberalne i demokratski deficitarne. Zulfikarpašić je gradeći emigrantske organizacije bosanskohercegovačkih muslimana, tragao za sličnim liberalnim i demokratskim strukturama među političkim emigrantima drugih jugoslovenskih naroda u borbi za demokratizaciju Jugoslavije, tražeći ravnopravno mesto za Bosnu i Hercegovinu i prihvatanje realnosti o posebnosti bošnjačkog (muslimanskog) nacionalnog identiteta.