Kolektivni rad sećanja: poreklo, teorijska razmatranja i praksa

Abstract

Predmet ovog rada je društveno-naučna metodologija kolektivni rad sećanja i njena relevantnost za psihološka istraživanja. Osnovni cilj je da se ona predstavi kroz razradu njenih istorijskih i teorijskih osnova i pretpostavki, kao i praktičnih smernica za istraživanje. Od početne ideje do novije literature, odabrani aspekti ove metodologije razmatraju se u sklopu određenih teorijskih okvira i debata, uz prateće dileme, zbog čega rad ima polemički karakter. U uvodu se u osnovnim crtama ističe značaj metodologije i samog rada, kao prvog razrađenog pregleda ove teme na regionalnim jezicima. Potom, sledi istorijski osvrt na prvi projekat kolektivnog rada sećanja, njegovo feminističko-marksističko zaleđe, kao i na pojedine teorijske aspekte (subjektifikacija, sećanja, iskustvo i teorija, kolektivna dekonstrukcija, osoba). Iz te diskusije izvučene su i odvojeno predstavljene osnovne pretpostavke kolektivnog rada sećanja. Naredni odeljak sadrži glavne pravce razvoja i primena, razmatranja od značaja za psihološke teme, kao i poređenje sa sličnim metodologijama. Nakon toga sledi praktični deo rada gde se predstavljaju osnovne smernice kroz progresivno navođenje faza istraživanja. Najzad, diskutuju se dileme u pogledu kriterijuma za evaluaciju rada sećanja. U zaključku je još jednom ocrtano mesto i značaj ove metodologije za društveno-naučna i psihološka istraživanja.

The subject of this paper is social-scientific methodology collective memory-work and its relevance for psychological inquiry. The aim is to present it through elaboration of its historical and theoretical foundations and assumptions, as well as practical guidance for research. From the original idea until current literature, chosen aspects of this methodology are considered within certain theoretical frameworks and debates, with accompanying dilemmas, which is why the paper has polemic character. Introduction outlines the relevance of this methodology, as well as the relevance of the paper, as the first elaborated review of this subject in regional languages. Next follows the historical look at the pioneering project of collective memory-work, its feminist-Marxist background, as well as consideration of several theoretical aspects (subjectification, memories, experience and theory, collective deconstruction, person). Basic assumptions of the memory-work are derived from previous discussion and presented separately. The next section contains main directions of development and applications of the methodology, considerations relevant for psychological topics, and comparison with similar methodologies. Subsequent is the practical part of the paper, where the basic guidance for research is offered through progressive sequencing of the research phases. Finally, dilemmas regarding evaluation criteria for collective memory-work are discussed. In the conclusion, the place and relevance of this methodology for social-scientific and psychological research are summarized.