Zastarelost političkog poverenja

Abstract

Tema ovog članka je političko poverenje. Konkretnije, tekst se bavi pitanjem istorijske dimenzije opadanja političkog poverenja i eventu-alnom vezom između opadajućeg političkog poverenja i demokratič-nosti sistema. U članku se brani tvrdnja da je trend pada političkog poverenja, započet krajem šezdesetih godina prošlog veka, delimič-no izmestio poverenje iz političkog prostora i osnažio društveno po-verenje podstaknuto aktivnostima društvenih pokreta. Istovremeno, ovaj trend je osvetlio mogućnost i potrebu za novim „pokretima-par-tijama“ koji su se pokazali relevantnim pogotovo u vremenu nakon svetske ekonomske krize 2008. godine. U tom kontekstu, opadanje političkog poverenja, suprotno tvrdnjama mainstream literature o demokratiji, dovelo je do nove mogućnosti za ponovnu uspostavu demokratije odozdo, a ne do ugrožavanja demokratije. Ispostaviće se, ipak, kako se tvrdi u članku, da je ova prilika za redemokratizaci-jom u značajnoj meri propuštena i da se početkom treće decenije 21. veka vraćaju mainstream politički akteri i rekonsoliduju stare institu-cije koi traže pre svega podršku – a manje poverenje. Isto tako, poli-tičke institucije ostale su gotovo „netaknute“ i nereformisane i kao takve nastavljaju da funkcionišu bez poverenja u njih. Čini se kao da je iz današnje perspektive političko poverenje „zastarelo“ i da sistem nastavlja da funkcioniše dobrim delom – bez njega.

This article deals with the issue of political trust. It deals with the historic dimension of the declining political trust and possible correlation between this decline and dem-ocratic nature of the system. The article defends the claim that the decline of political trust – which appeared in the late 1960s – partially removed trust from the political sphere and fortified social trust, instigated by activities of social movements. At the same time, this trend paved the way and accentuated the need for “party movements” that turned out to be relevant, especially in the period after the 2008 global economic crisis. In that context, the decline of political trust – contrary to the claims of main-stream literature about democracy – led not to democracy’s endangerment but to a new possibility of reestablishing it from below. Nevertheless, the article claims that this opportunity for re-democratization was largely missed; at the beginning of the third decade of 21st century, mainstream political figures are reclaiming their positions and old institutions are reconsolidating their ranks – but both are looking for support, more than they are looking for trust. At the same time, political institutions are left al-most “untacked” and unreformed and as such, continue to function without trust. From the contemporary perspective, it appears that political trust is “obsolete” and that the system continues to function – to a great extent – without it.