Crno-beli svet: prilog istoriji dualnih tipologija nacionalizma

Abstract

Literatura o nacijama i nacionalizmu svedoči o istorijski dugotrajnim pokušajima formulisanja dihotomne klasifikacije proučavanih fenomena. Stoga je autor u ovoj studiji interpretirao i analizovao neke od najuticajnijih primera dualnih tipologija nacionalizma. Predmet njegovog istraživanja su Renanovo shvatanje razlika između „francuskog“ i „nemačkog“ pojma nacije, Konovo razlikovanje „istočnog“ i „zapadnog“ nacionalizma, Plamenčeva revizija Konove dihotomije, kao i novija verzija dualnih tipologija Lie Grinfeld. Rekonstrukcijom stanovišta izabranih teoretičara nacionalizma, autor u osnovi svih prikazanih tipologija identifikuje dihotomnu podelu na „građanski“ i „etnički nacionalizam“. Kritičke primedbe ovoj osnovnoj dualnoj podeli formulisane su u dve različite ravni: istorijskoj i konceptualnoj. U prvoj, socijalno-političkom kontekstualizacijom dualnih tipologija naglašena je njihova praktična, političko-ideološka funkcija. Oslanjajući se na stavove R. Brubejkera, autor je u drugoj, teorijskoj ravni, istakao analitičke i normativne slabosti uobičajene podele na „građanski“ i „etnički nacionalizam“.