Prilozi za jednu antropologiju kiča

Abstract

U tekstu se polazi od stanovišta da su svi ozbiljniji i značajniji teoretičari kiča kao estetskog i kulturnog fenomena uočavali i skretali pažnju na njegovu antropološku dimenziju. Svaki temeljniji istraživački napor u ovom istraživačkom polju vodio je, smatra autorka, zaključku da se kompleksnost i multidimenzionalnost ovog fenomena ne može analitički savladati i apsolvirati kategorijama objektivistički orijentisane estetike ili, pak, sociologije kulture. Niti je, drugim rečima, kič samo određena predmetna datost koja iskazuje neosnovane pretenzije na status umetničkog, niti su za pojavu i masovnu produkciju takvih datosti odgovorne isključivo opšte kulturalne okolnosti savremenih društava. Stoga su se sve one, nazovimo ih supstancijalističkim definicijama kiča, koje su ga određivale pomoću formalnih osobina predmeta koje kvalifikujemo kao kič, ispostavile redukcionističkim i nedostatnim, naspram onih drugih, relacionističkih definicija, koje su ga posmatrale polazeći od specifičnog odnosa koji pojedinac uspostavlja sa tim predmetima. U centralnom delu rada tematizovana je priroda tog odnosa kao univerzalne mogućnosti ljudskog odnošenja prema stvarima koje se kao takvo može prepoznati u svim oblicima ljudskog postojanja. Jer, kako naglašava Ludvig Gic (Giesz), ne postoji samo kičerska kvaziumetnost, već i kičersko ponašanje, samodoživljavanje, ukratko, život u znaku kiča. Zaključak teksta predstavlja osvrt na fenomen kič-čoveka kao turiste, odnosno izazova koji njegovoj spremnosti da proizvodi kič i da uživa u njemu pruža turizam kao način na koji čovek modernog doba oblikuje svoje slobodno vreme.