The Spectres of the Yugoslav Wars: Minorities’ Response to State Disintegration

Abstract

This article discusses minorities’ responses to conflicts in post-1989 Eastern Europe that focuses on them embracing violence to cede from their original state and join their motherland or gain independence. The discussion focuses on the actions of minorities in the contested areas in the former Yugoslavia at the peak of the country’s 1990s crisis, described as a drive towards ethnic self-determination. Faced with political crisis, disintegration and/or oppression, most ethnic groups opted for confrontation, secession and armed revolt/resistance with maximalist independence claims instead of cooperation, integration or compromise. Furthermore, I discuss some possible implications of the grim Yugoslav experience. As I argue, to understand why minorities reverted to war in the former Yugoslavia and beyond, we perhaps need to recognize that post-1989 revolutions in Eastern Europe were predominantly the expressions of nationalist revolt and not democratic revolutions. In conclusion, I discuss some general conditions required for a minority to rise to arms, following Jenne’s theory that stresses the role of external patrons in spurring internal conflicts. I emphasize this synergy of ethnic nationalism, external support by the kin state and/or international actors and minority’s oppression as decisive for the eruption of ever-present antagonisms into a larger conflict and war.

Ovaj članak razmatra pitanje – kako manjine u Evropi posle 1989. godine reaguju kada su zahvaćene konfliktom i/ili raspadom zemlje? Diskusija se usredsređuje na manjine u bivšoj Jugoslaviji od početka 1990-ih, dakle na vrhuncu državne krize. Kao što tvrdim, ponašanje nacionalnih manjina u spornim područjima u vreme krize može se najbolje opisati kao težnja ka etničkom samoopredeljenju. Suočene sa političkom krizom i mogućim raspadom i objektivnom - stvarnom ili potencijalnom - represijom, većina etničkih grupa se odlučila za konfrontaciju umesto za saradnju, raspad i ocepljenje umesto integracije, oružanu pobunu/otpor s maksimalističkim zahtevima za nezavisnost umesto kompromisa. U radu se takođe razmatraju i neke moguće posledice sumornog jugoslovenskog iskustva. Kako se tvrdi, da bismo razumeli zašto su se manjine u bivšoj Jugoslaviji okrenule ratu ili ga prihvatile, možda je najpre potrebno prepoznati da istočnoevropske revolucije posle 1989. godine nisu bile prevashodno demokratske revolucije, već pretežno izrazi nacionalnog bunta.U zaključku se osvrćem i na neke opšte uslove potrebne da bi manjina posegla za oru žjem kao jedinim i krajnjim rešenjem za svoj status, posebno teoriji Erin Dženi (2007) koja ističe ulogu spoljnih međunarodnih faktora u podsticanju unutrašnjih konflikata. Naglašavam ovu sinergiju etničkog nacionalizma, spoljnje podrške od strane matične države i/ili međunarodnih aktera i represije prema manjini kao odlučujućima za erupciju (inače uvek prisutnih) antagonizama u širi konflikt i rat