Rodne nejednakosti na tržištu rada u komparativnoj perspektivi

Abstract

U ovom radu ispituju se razlike u radnoj aktivnosti između muškaraca i žena u Srbiji u periodu konsolidacije kapitalističkog sistema. Naime, period nakon 2000. godine doneo je sa sobom liberalizaciju tržišta rada, koja se u normativnoj sferi ogledala u donošenju manje restriktivnih zakona o radu, a u pogledu države socijalnog staranja, u njenom postepenom povlačenju. Prethodne analize pokazale su da postoji značajna rodna diskrepancija na tržištu rada, kako po pitanju participacije tako i po pitanju dostupnih radnih položaja. Žene su bile te koje su se nalazile u nepovoljnijem položaju, utoliko što su istovremeno ređe učestvovale u plaćenim ekonomskim aktivnostima, a kada su bile zaposlene, onda su ređe zauzimale upravljačke i dobro plaćene pozicije, dok su po pravilu bile slabije plaćene za iste poslove. Cilj ovog rada jeste da mapira promene u glavnim karakteristikama ekonomske aktivnosti žena, u stepenu i obrascima te aktivnosti, te da ispita promene rodnih stereotipa u izboru zanimanja u periodu od 2003. do 2018. godine. Analiza će se vršiti u tri ključne vremenske tačke: 2003. godine (u periodu ubrzane konsolidacije kapitalističkog sistema društvenih odnosa), 2012. godine (u vreme velikih efekata svetske ekonomske krize, prvenstveno u vidu zaustavljanja rasta, porasta nezaposlenosti i siromaštva) i u današnje vreme. Podaci na kojima zasnivamo naše zaključke dobijeni su kroz kvantitativna istraživanja koja je Institut za sociološka istraživanja sprovodio na reprezentativnim uzorcima za Srbiju u ovom periodu, što je omogućilo komparativni karakter ovoga rada.