Fenomenološka tanatologija Maksa Šelera

Abstract

Maksu Šeleru se može pripisati prva izrađena tanatologija u okviru fenomenološke tradicije. Uprkos tome što je prevashodno reč o rukopisima i fragmentima, Šelerova tanatologija je i te kako sistematična. Ona obuhvata i konceptualizaciju postmortalnog stanja, preciznije, onoga “živeti dalje”. Šelerova fenomenološka tanatologija fokusira se na „intuitivnu činjenicu smrti”, odnosno na smrt kao ireduktibilnu iskustvenu pozadinu života. Za razliku od mnogih drugih fenomenologija smrti, Šeler ne polazi od smrti Drugog, već od sopstvene smrti, oslanjajući se na fenomen starenje, odnosno na temporalnost ljudskog postojanja. Nadalje, Šelerova tanatologija uključuje u sebe kako istorijske analize, tako i uzimanje u obzir odnos ne-evropskih kultura prema smrti. U tom kontekstu se pojavljuje i razlikovanje normalnog, odnosno patološkog potiskivanja smrti. Nakon kritičke analize Šelerove fenomenologije smrti koja je nastala između 1911. i 1916. godine, posebna pažnja je posvećena predavanjima održanih 1923-1924. godine koja su karakteristična prema metafizičkom odnosu prema spiritualnoj dimenziji smrti (i besmrtnosti).