Phraseology ‘without Meaning’: Politics of Emptiness

Abstract

We have heard many times expressions such as: “empty words”, “empty talk”, “hot air”, but is there really an empty “phraseology”, one that does not mean anything, i.e., that does not have a clear referent (the idea it refers to)? Showing the possibilities of such phraseology without meaning, the paper examines its use in politics, focusing on bureaucratic language that shapes our political reality, and can be found in many constitutional documents of the EU, US, or even UN. Namely, we will try to show that between general and particular meaning, there is a huge gap, an emptiness, which is used by a certain type of speech, in order to absorb every other language and its performative powers. Our criticism will move in two directions: the first has the task of showing the meaning(less) character of political bureaucratic phraseology as such, and its passivizing or non-affirmative effects. The other one comes down to examining the ideological background of Eurocentrism, detecting the hegemonic character of the idea of Europe (and Western civilizations) embedded in its political language. Starting from Ernesto Laclau’s understanding of the “empty signifier” and the necessary function it has in the foundation of the system (especially a hegemonic one), through the history of the discourse of the idea of Europe, we will show the possibility and use of “emptiness” in meaning, especially when it comes to core values that are set for the foundation of one’s politics.

Više puta smo čuli za izraze poput „prazne reči“, „prazna priča“, „mlati praznu slamu“, ali da li zaista postoji prazna frazeologija, koja ništa ne znači, koja nema jasnog referenta (ideju na koju upućuje)? Prikazujući mogućnost takve frazeologije bez značenja, rad ispituje njenu upotrebu u politici, fokusirajući se na birokratski jezik koji utiče na oblikovanje političke stvarnosti, a nalazi se u mnogim ustavnim ili vrednosno utemeljujućim dokumentima, EU, Amerike, pa čak i UN-a. Pokušaćemo da pokažemo da između opšteg i pojedinačnog značenja postoji ogromna praznina, praznina koju određena vrsta govora koristi kako bi apsorbovala svaki drugi jezik sa svim njegovim performativnim moćima. Kritika takve frazeologije kretaće se u dva pravca: prvi ima zadatak da pokaže (bez)značenjski karakter političke birokratske frazeologije, te njene pasivizirajuće ili neafirmativne efekte. Drugi se svodi na ispitivanje ideološke pozadine evro-centrizma, otkrivanje hegemonističkog karaktera ideje Evrope (ali i Zapadne civilizacije) ugrađene u njen politički jezik. Polazeći od Ernesta Lakloa, njegovog shvatanja „praznog označitelja“ te neophodne funkcije koju taj pojam ima u temeljima svakog sistema (pogotovo hegemonskog), kroz istoriju diskursa ideje Evrope, pokazaćemo mogućnosti i upotrebu „praznine“ u značenju, naročito kada je reč o osnovnim vrednostima koje su ugrađene u temelje jedne politike.