MakTagartov paradoks i njegove posledice

Abstract

MakTagartovo objašnjenje ljudskog razumevanja vremena pomoću vremenskih serija je i te kako značajan trenutak za istoriju filozofije, dok je pokušaj dokazivanja njegovog nepostojanja imao izuzetno burne, ali i veoma različite reakcije. Iako se većina mislilaca, koji su stvarali nakon njega, slažu oko toga da je vreme ipak realno, podela koja je nastala oko toga koji je deo paradoksa sporan će dominirati filozofijom vremena XX i XXI veka, te se može zaključiti da su obe velike suprotstavljene teorije u okviru ove oblasti imale neospornu osnovu upodeli vremenskih serija koju MakTagart pravi. Nakon analiziranja samog paradoksa, u daljem tekstu će fokus biti na razjašnjavanju same prirode tog sukoba, odnosno rasprave između temporalista, koji osporavaju tvrdnju da je A-serija kontradiktorna i zastupaju stav da su vremenâ, odnosno prošlo, sadašnje i buduće neophodna za ispravno određivanje događaja u vremenu, i atemporalista, koji tvrde da je B-serija nezavisna i da se vreme može odrediti samo pomoću temporalnih relacija biti ranije, biti jednovremeno i biti kasnije. Uviđanje razlike između ova dva pravca mišljenja će biti olakšano razumevanjem prirode njihovog odnosa prema serijama vremena, tačnije razmatranjem načina na koji oni brane svoje, odnosno napadaju sebi oprečno gledište.