„Liberalna koalicija“ između saradnje i nerazumevanja: Odnosi političkih elita Srbije i Hrvatske 1969–1971.

Abstract

Rad ima intenciju da sagleda odnose dve najveće republike, Srbije i Hrvatske, unutar jugoslovenskog državnog okvira, posmatrano kroz prizmu njihovih rukovodećih partijskih struktura u periodu od Šestog kongresa SKS i SKH, krajem 1968. do smene hrvatskog rukovodstva u decembru 1971. Polazeći od zajedničkih ciljeva reformski orijentisanih rukovodstava predvođenih Markom Nikezićem i Savkom Dabčević Kučar, odnosi zvaničnog Beograda i Zagreba lavirali su od svesti o zajedničkim interesima, odbrane od arbitrarnog delovanja saveznog političkog centra, potrebe za proširenjem reformske baze u društvu, operacionalizacije politike „čistih računa“, usaglašavanja ustavnih promena, dalje liberalizacije i demokratizacije jugoslovenskog samoupravnog socijalizma, do različitog shvatanja srpsko-hrvatskog dijaloga, nejednakog tretmana vlastitih nacionalizama, drugačijih pristupa Titu... Ipak, uprkos neslaganjima, Nikezićevo rukovodstvo jedino u Karađorđevu na XXI sednici Predsedništva CK SKJ ne prihvata nasilnu smenu vodećih ljudi CK Hrvatske i gušenje „hrvatskog proljeća“, znajući da bi taj politički potez partijskih konzervativaca otvorio put promeni kursa i dogmatizaciji političkih prilika u zemlji, ali i vodio komplikovanju srpsko-hrvatskih odnosa.