Moda, kamufliranje i kontinuitet: raskrinkavanje postmodernizma kroz apologije prosvetiteljstva

Abstract

Moglo bi se reći da je, uopšte, postmodernizam predstavljao posebnu inspiraciju reafirmaciji prosvetiteljstva, ali i da se prosvetiteljstvo revidiralo u odgovoru na taj izazov. Branioci prosvetiteljstva su u tom zahvatu koristili različite strategije ali im je, ako se izuzme povremeno paušalno odbacivanje i nagrda, svima bilo zajedničko osporavanje da je teorija postmodernizma ono za šta se izdaje. Pri njihovoj rekonstrukciji pozicije postmodernizma, jednom se uočava da je u pitanju baštinjenje najstarijih tradicija protivprosvetiteljskog i uz to neodgovornog mišljenja. Drugi put se ističe nezasnovano zaklanjanje teorije postmoderne iza krivotvorenog naloga prosvetiteljstva ili još manje zasnovano samohvalisavo i iluzorno raskidanje s modernom. Treći put se postmodernizam upisuje u tradiciju „sa sobom zavađene moderne“ upravo naporom da se iskoči iz nje, u tradiciju prosvetiteljstva i njegove bespoštedne kritike kao sastavnog dela istog pregnuća. Zaključuje se da nijedna od apologija prosvetiteljstva, na vlastitu štetu, ne uspeva da dosledno inkorporira oštricu postmodernističke primedbe i da se, pod prinudom odbrane i profilisanja vlastitog pravovernog stanovišta, njenom psihosocijalnom neutralizacijom ogrešuje o sam kritički potencijal prosvetiteljstva.

It could be said that, in general, Postmodernism represented a special inspiration for reaffirmation of the Enlightenment, and that the Enlightenment revised in response to this challenge. Defenders of the Enlightenment in the procedure used different strategies but, except for the occasional lump rejection and distorts, they all shared conviction that the theory of Postmodernism misrepresented itself. In their reconstruction of the position of Postmodernism, one shows that it comes to inherit the oldest traditions of the Counterenlightenment and the irresponsible relativist thinking. Another time it is emphasized the unfounded sheltering of the theory of Postmodernism behind the counterfeit principle of the Enlightenment or, even less based, boastfully as well as illusory breaking with Modernity. The third approach entered Postmodernism in the tradition of „with itself quarreling Modernism” by the very effort to go beyond it; in the tradition of the Enlightenment and its relentless criticism as an integral part of the same endeavor. It is concluded that none of the apology of the Enlightenment, to its own detriment, succeded to consistently incorporate cutting edge of postmodern objections and, under duress to defend and profiled its own orthodox point of view, by its psychosocial neutralization violates the critical potential of the Enlightenment.