Opomena najbližeg rođaka: King Kong i porodična sramota

Abstract

Tema članka je rekonstrukcija onog „neprijatnog srodstva” koje najmanje od osamnaestog veka karakteriše ljudsku percepciju čovekolikih majmuna. Kao pokazni primer savremenih dilema u tom asimetričnom odnosu poslužio je film King Kong, odnosno reakcije koje je izazvao. Tome je posvećen prvi deo rada. U drugom delu se izlaže prirodnonaučna (pra)istorija kolebanja oko kategorisanja majmuna i (ne)priznavanja njihove razvojne povezanosti sa ljudima. U zaključku se sugeriše mogućnost oslobađanja od straha od zajedničkog porekla primata i ukazuje na emancipatorski potencijal vizije „čudovišta” u zaparloženoj industrijskoj kulturi.

The theme of the article is the reconstruction of „unpleasant relationship,” which at least since the eighteenth century characterize the human perception of apes. As a guiding example of modern dilemmas in this asymmetric connection served King Kong movie, as well as the appropriate response it triggered. First part of the work is dedicated to this topic. The second part explores the history of fluctuations regarding the categorization of apes and (un)recognition of their evolutive connectedness with people in natural science. The conclusion suggests the possibility of liberation from fear of the common origin with other primates, and points to the emancipatory potential of „monsters” visions in stick-in-the-mud industrial culture.